برجام توافقی بین ایران و 5+1 بود.محصول مذاکراتی طولانی که اگر فقط دولت اقای روحانی را در نظر بگیریم حدودا 3 سال از عمر دولت یازدهم بوده ولی سابقه انرا باید در ده سال گفتگو و فراز و نشیب دید.بهر حال برجام بعد از روند مراحل قانونی در ایران و تقریبا سکوت مجالس امریکا به اجرا درامد و مقرر بود بر اساس انچه مکتوب است فقط بخشهایی از تحریمهای مربوط به فعالیتهای هسته ای ایران معلق و بعد از 8 سال لغو گردد.

برای دولت ایران که با شعار توافق بد بهتر از عدم توافق است در مذاکرات حاضر بود رسیدن به توافق مهمترین اصل در مذاکرات بود و لذا تمام تلاش خود را کرد که خط قرمزهای نظام یا جابجا شود یا کمرنگ و مذاکرات به نتیجه برسد و باز با این روند نیز، دولت در بزرگنمایی از نتایج و ثمرات برجام چه قبل از اعلام انتهای مذاکرات و اعلام برجام و چه اوایل اعلام و ایام طی روال قانونی ، به قدری افراط کرد و انتظارات را بالا برد که در مرحله بعد از اجرا با مشکل بزرگی چون باقی ماندن بخش اعظم تحریمها که مربوط به هسته ای هم نمی شد ، مواجه شد.مردمی که صریحا از حذف تمام تحریمها از روز اجرای برجام شنیده بودند با باقی ماندن بخش اعظم تحریمها و افزایش تدریجی برخی تحریمهای دیگر در حوزه های حقوق بشر و موشکی و منطقه ای و...روبرو گشتند.

این تناقض را چگونه باید برطرف کرد.دکتر ظریف مرد شماره یک مذاکرات برای رفع این مشکل به واژه روح-پدیده ای غیبی و قابل تفسیر و غیر قابل سنجش و اندازه گیری- متوسل شد و برای اولین بار با استفاده از این واژه اعلام کرد که برجام_متن برجام_ نقض نشده بلکه روح ان نقض شده است. بعد ازایشان این واژه بر زبان مدافعان برجام رایج شد .آقایان ولایتی و لاریجانی هم از ان استفاده کردند تا با تفکیک برجام از روح ان بدعهدی طرف مقابل را در منظر مردم بپوشانند.اما این روح سرگردان اینبار سودای وطن کرد و علیه ایران استفاده شد و ترامپ با همان ادبیات ظریف ،ایران را متهم به نقض روح برجام کرد.

طبق گزارشات اژانس و امریکا ایران تمامی تعهدات خود در برجام را انجام داده است ولی رئیس جمهور امریکا ایران را با توجه به این که هیچ کوتاهی فنی نداشته به نقض روح برجام  متهم کرد و به نهادهای امریکایی دستور داد در خصوص بازنگردی در اجرای برجام تصمیم بگیرند.این اقدام اقای ظریف را به واکنش واداشته و اعلام کرد که امریکا نه به متن و نه به روح برجام پایبند نیست اعترافی که عدم کارایی برجام را نشان می دهد.

اما روح ، ظاهرا ان تفکر و انتظاراتی است که طرفین از هم داشته که یا در مذاکرات به ان رسیده اند و یا سندی مکتوب و محرمانه است که امروز همدیگر را به نقض ان متهم می کنند.انتظارت هم ،مثلا ایران در حوزه منطقه ای و یا موشکی باید در سیاستهای خود تجدید نظر کند و امریکا نیز با یک نگاه دیگر و دوستانه تر به ایران و دولت ایران بنگرد و بر این اساس تصمیم بگیرد و تغییرات را در ایران ببیند.

اما این روح هرچه هست ظاهرا از کنترل مقامات دولتی ایران خارج شده و باید بعد از 90روز که ملاحظه ای بنان انتخابات ایران هم نیست منتظر اعلام پایان برجام باشیم و این روح از سرگردانی نجات یابد.